Lucas Cranach St. (Kronach 1472-1553 Weimar), nadworny malarz książąt saskich w Wittenberdze, w latach 1550-1551 czynny w Augsburgu i w Innsbrucku, a od 1552 roku w Weimarze, malował portrety, obrazy o tematyce mitologicznej i religijnej – wśród nich liczne przedstawienia Adama i Ewy.

Pierwotnie dzieło ukazywało figury Adama i Ewy w pełnej wysokości. Z nieznanych nam
przyczyn (być może wskutek zniszczenia dolnej części) i w niewiadomym czasie obraz został przycięty.

Wysoka klasa malarska, sposób malowania włosów, modelunek twarzy i ciał, oraz charakterystyczny przygotowawczy rysunek gęsim piórem, widoczny w niektórych partiach obrazu spod pod laserunku, pozwalają widzieć w obrazie autorskie, a nie warsztatowe dzieło. Powstało ono najpewniej w 2. poł. lat 20. XVI w.

Analogię dla kompozycji i sposobu malowania postaci Adama i Ewy znajdujemy w rysunku Cranacha z 1525 roku, przed 1945 rokiem w Kupferstich-Kabinett, Staatliche Kunstsammlungen w Dreźnie (znany z fotografii) i obrazie z 1526 roku w Cortauld Institute of Art Gallery w Londynie.

Obraz został zakupiony do zbiorów Zamku Królewskiego w Warszawie w 1986 roku.

[Dorota Juszczak]
[Alicja Jakubowska]