Jedną z osobistości najwcześniej wyróżnioną medalem przez króla Stanisława Augusta był ksiądz Stanisław Konarski (1700–1773, właśc. Hieronim Franciszek; w zakonie pijarów jako imię zakonne przybrał Stanisław), wybitny pisarz, działacz, pedagog.

Na rewersie medalu pokazano jego księgi: De emendandis eloquentiae vitiis (O poprawie wad wymowy, 1741) i De concludendis consiliis (O skutecznym rad sposobie, albo o utrzymaniu ordynaryjnych sejmów, cz. 1–4, 1760–1763). W 1740 r. utworzył pijarskie Collegium Nobilium w Warszawie i przeprowadził reformę powszechnych szkół pijarskich. Bliski królowi, należał do obozu reform, potępiał m.in. liberum veto. Trafnie, w odniesieniu do Stanisława Konarskiego, wybrana fraza łacińska na medalu – o odwadze bycia mądrym – trawestuje fragment z listów Horacego (sapere aude, incipe – Epistulae 1,2).

Stanisław Konarski napisał wiersz dziękczynny "Do Najjaśniejszego Stanisława Augusta, Króla Polskiego... Z przyczyny wziętego od Niego złotego Medalu, na którym z jednej strony Bustum Autora, z drugiej zaś Książki Jego są wyrażone z napisem: Sapere Auso". Jest to Pieśń XXIV (Stanisława Konarskiego Scholarum Piarum Wiersze wszystkie z łacińskich na polskie przełożone, Warszawa 1778, s. 129–135). Kartę tytułową tego wydania poezji zdobi akwaforta C.C. Klopscha z przedstawieniem rewersu medalu.

Medal opatrzono datą 1765 – nieprawidłowo, gdyż wtedy jeszcze nie uruchomiono w pełni mennicy w Warszawie. Według Antoniego Schroedera, administratora mennicy, medal wybito dopiero w 1771 r., w złocie wagi 18 dukatów dla Stanisława Konarskiego, oraz w srebrze i brązie. Stemple awersu (pęknięty) i rewersu zabrano w 1868 r. do Petersburga, zwrócono Polsce po pokoju ryskim, w 1924 r.

[Juliusz W. Zacher, Marta Męclewska]