Wróć do poprzedniej strony

Dodaj do ulubionych
Podstawowe informacje

Przedstawienie baletowe "Kleopatra" w Łazienkach Królewskich w Warszawie (Towarzystwo na tle rozświetlonego stawu)

Norblin de la Gourdaine, Jean Pierre (1745-1830) (autor)
ZKW/5764/ab
Miejsce powstania/znalezienia
Warszawa (miejsce powstania)
Datowanie
1789-1791
Technika
gwasz, pędzel, pióro, akwarela
Tworzywo
papier
Rodzaj
rysunek
Rozwiń
Dział
Rysunek
Właściciel
Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum
Wymiary
32,4 x 39,7 [44 x 63 x 2,3] cm
Bibliografia
Batowski, Zygmunt, Norblin, Lwów 1911, s. 106-109, 211
Kępińska, Alicja, Jan Piotr Norblin, Wrocław 1978, s. 49
Żórawska-Witkowska, Alina, Muzyka na dworze i teatrze Stanisława Augusta, Warszawa 1995, s. 34-35, il. 11-13
Semper Polonia. L’art. en Pologne des Lumieres au romantisme (1764-1849), Musée des Beaux-Arts de Dijon, Dijon 2004, nr 79
Stanisław August, ostatni Król Polski. Polityk, mecenas, reformator 1764-1795, red. Sołtys Angela, Warszawa 2011, kat. 227, il. na s. 434
Opis tekstowy

Przedstawienie baletowe "Kleopatra" w Łazienkach Królewskich w Warszawie (Towarzystwo na tle rozświetlonego stawu)

Norblin de la Gourdaine, Jean Pierre (1745-1830) (autor)
ZKW/5764/ab
Wieczorem 7 września 1791 r., w rocznicę elekcji Stanisława Augusta, po tradycyjnym odśpiewaniu "Te Deum" w kolegiacie św. Jana nastąpiło uroczyste otwarcie teatru Na Wyspie w Łazienkach Królewskich. Z tej okazji wystawiono balet "Kleopatra" według libretta księdza Renauda z choreografią Daniela Curza (1753–po 1822) do muzyki Giovanniego Paisiella (1740–1816). Fabułę spektaklu oparto na historii miłosnej Marka Antoniusza i Kleopatry oraz ich walki z Oktawianem Augustem. Pełne rozmachu widowisko Norblin udokumentował w serii czterech monochromatycznych kompozycji. Pierwsza z nich przedstawia oczekującą na występ publiczność, druga – łodzie przepływające przed sceną, trzecia – widok od strony kulis w kierunku sceny, czwarta – grupę widzów na tle rozświetlonego stawu. Teatr Na Wyspie został wzniesiony w latach 1790–1791 według projektu Jana Chrystiana Kamsetzera w miejscu pierwotnej konstrukcji drewnianej, widocznej na wcześniejszym gwaszu Norblina ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu ("Widok na Kaskadę w Łazienkach"; MNP Gr 581). Zachowany do dziś Kamsetzerowski amfiteatr wyróżnia kanał wodny, który oddziela widownię od położonej na wyspie sceny. Fabuła baletu "Kleopatra", związana z bitwami morskimi, pozwoliła wykorzystać położenie i wprowadzić do akcji okręty, z których toczyli walkę główni bohaterowie spektaklu – Marek Antoniusz i Oktawian August. Przedstawienia bitew morskich były nie tylko wyszukaną rozrywką. Pełniły również funkcję propagandową – odwoływały się do królewskiego planu budowy kanałów, dzięki którym miał powstać szlak morski łączący Bałtyk z Morzem Czarnym. Według relacji prasowej łazienkowską inscenizację zakończyła scena śmierci Antoniusza, po czym oczom widzów ukazała się skała z napisem: "Rozterki domowe zrodziły despotyzm u Rzymian, niech zgoda zabezpieczy wolność w Polszcze". Ten sam tekst pojawił się obok również w języku francuskim. Następnie przy wystrzałach z armat odbył się fajerwerk zakończony "okazaniem Korony wspartej na czterech Kolumnach" opasanych inskrypcją "Felici foedera juncta", dodatkowo opatrzoną datami: 7 września 1764 (koronacja Stanisława Augusta) i 3 maja 1791 (uchwalenie konstytucji). Każdą z kolumn dopełniał emblemat (tablice z dziesięciorgiem przykazań, panoplia, kaduceusz i snopek). Jedną z ról w przedstawieniu odegrała znana portugalska śpiewaczka Luísa Todi. Oklaskiwała ją zgromadzona w amfiteatrze, blisko trzytysięczna publiczność. Koszt łazienkowskiego spektaklu wyniósł ponad 3 tys. dukatów. Atmosfera wydarzenia musiała bardzo odpowiadać temperamentowi Norblina, co trafnie skomentował jego pierwszy biograf Zygmunt Batowski: "Jakże go pociągają te widowiska na wolnem powietrzu, tłum ludzi, noc i efekty oświetlenia, skoro kilka studiów temu poświęca, chwytając na gorąco poszczególne akty jakiegoś koturnowego dramatu, który wśród nocy, przy blasku księżyca odgrywa się właśnie na scenie, przed tysiącznym tłumem widzów, zapełniających amfiteatr".
Czytaj więcej
Wystawy

Przedstawienie baletowe "Kleopatra" w Łazienkach Królewskich w Warszawie (Towarzystwo na tle rozświetlonego stawu)

Norblin de la Gourdaine, Jean Pierre (1745-1830) (autor)
ZKW/5764/ab
Jan Piotr Norblin. Sentymentalny reporter, Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum, Pałac Pod Blachą, 9.IX.2022-11.XII.2022