Pochodzi ze zbioru Tadeusza Wierzejskiego. Pozyskany w drodze legatu w 1974 r. z przeznaczeniem do zbiorów zamkowych. Do 1982 r. przechowywany w MNW.
Znaki na brzegu kołnierza:
1. znak miejski Augsburga z lat 1688-1689 (Helmut Seling, Die Augsburger Gold-und Silberschmiede 1529-1868. Meister. Marken. Werke, 2007; nr 0930, s. 44)
2. znak imienny Antoniego I Grilla (Helmut Seling, Die Augsburger Gold-und Silberschmiede 1529-1868. Meister. Marken. Werke, 2007; nr 1690b, s. 341)
Płytki, owalny talerz o szerokim kołnierzu z drobno, regularnie sfalowaną krawędzią, pokrytym znakomicie trybowaną, mięsistą dekoracją z owoców i liści.
Lustro naczynia ozdobione trybowaną sceną z dwiema postaciami umieszczonymi centralnie, pomiędzy cokołami dwóch kolumn, na tle krajobrazu: mężczyzną siedzącym na kamiennym bloku, odzianym w antyczną zbroję, z laurowym wieńcem na głowie i stojącą, lekko pochyloną damą w powłóczystej, antykizującej sukni, z dekoltem przesłoniętym chustką, wyciągającą ku niemu kuliste naczynie z tulipanem i floksem.
Choć nie wiemy nic bliższego o wcześniejszym pochodzeniu talerza, to należy sądzić, że został pozyskany przez wybitnego kolekcjonera warszawskiego, Tadeusza Wierzejskiego, na terenie Polski. Nie można wykluczyć, że powstał na zamówienie którejś z możnych polskich rodzin, gdyż ze źródeł archiwalnych z r. 1683 wynika, że cała rodzina Grillów – zarówno ojciec Paulus jak i jego synowie Abraham i Antoni I cieszyli się zasłużoną sławą znakomitych złotników i specjalistów od techniki filigranu pracując dla wielu dworów europejskich , także polskiego (nota biograficzna Paulusa Grilla w: Silber und Gold. Augsburger Goldschmiedekunst fur die Hofe Europas. Katalog wystawy w Bayerisches National Museum, Monachium, 23 II-29 maja 1994, s. XVII).
Podobieństwo znaków imiennych używanych przez członów tej rozgałęzionej rodziny złotniczej spowodowało znaczne trudności w prawidłowym ich przypisaniu. Znak imienny mistrza wybity na tacy, we wcześniejszych publikacjach przypisywany był Paulusowi Grillowi (Helmut Seling, Die Kunst der Augsburger Goldschmiede 1529-1868, Monachium 1980, T. III, s. 184, nr. 1488; za nim – Anna Saratowicz w katalogu wystawy Świat ze srebra. Złotnictwo augsburskie od XVI do XIX wieku w zbiorach polskich. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie, 29 IV – 1 VIII 2004, Kraków 2005, s. 101 ), obecnie (Helmut Seling, Die Augsburger Gold-und Silberschmiede 1529-1868. Meister. Marken. Werke, 2007; nr 1690b, s. 341) - jego synowi – Antoniemu I. Wraz z nowymi ustaleniami dotyczącymi znaków z synem powiązano dzieła wcześniej przypisane ojcu.
Wśród wymienionych przez Selinga dzieł wcześniej wiązanych z Paulusem Grillem, a obecnie z Antonim I znalazły się trzy tace dekoracyjne, z których jedna (Museum für Kunsthandwerk, Frankfurt/M, inw. Nr V 346), większa niż taca ze zbiorów zamkowych, reprezentuje podobny typ dekoracji – lustro jej zdobi scena przedstawiająca parę w antykizujących strojach (tam – Mars i Wenus) na tle krajobrazu. Temat par kochanków pojawia się również na emaliowanych medalionach tacy powstałej ok. 1680 r. ze zbiorów Kunsthistorisches Museum w Wiedniu ( nr. inw. 3240). Bordiurę tego naczynia zdobi podobna dekoracja z owoców jak tacę ze zbiorów zamkowych z charakterystycznymi dyniami, gruszkami i poziomkami, choć w nieco drobniejszej skali i innym układzie narzuconym obecnością owalnych emaliowanych plakiet.
Bibliografia:
Świat ze srebra. Złotnictwo augsburskie od XVI do XIX wieku w zbiorach polskich. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Krakowie, 29 IV – 1 VIII 2004, Kraków 2005, s. 101
…
Czytaj więcej