Jeden z siedmiu portretów z serii kompletowanej między początkiem lat 70. a 1785 przez Stanisława Augusta do wystroju Gabinetu Monarchów Europejskich w Zamku Królewskim w Warszawie. Wykonanie portretu Katarzyny II (1729-1796, caryca rosyjska od 1762) monarcha zlecił Antoniemu Albertrandiemu (1732-1795), malarzowi z włoskiej rodziny osiadłej w Warszawie, który od 2. poł. lat 70. zatrudniony był na stałe w pracowni malarskiej na Zamku. Albertrandi namalował portret według całopostaciowego wizerunku Katarzyny z pocz. lat 80. XVIII, autorstwa rosyjskiego malarza Fiodora Rokotova (oryginał w Ermitażu, Petersburg) jednak w ujęciu do kolan – dostosowanym do formatu wyznaczonego architekturą wnętrza Gabinetu. Posiłkował się zapewne egzemplarzem tego typu wizerunku ze zbiorów Stanisława Augusta (w królewskiej kolekcji było aż 18 portretów Katarzyny). Katarzyna przedstawiona jest w paradnym stroju ze srebrnej lamy (zwanym "rosyjskim" lub "słowiańskim"), królewskim płaszczu haftowanym w dwugłowe orły, z brylantowym łańcuchem Orderu św. Andrzeja i Orderem św. Jerzego (wstęga przez pierś, gwiazda na piersi). Cesarska korona, leżąca na poduszce, wykonana została na koronację Katarzyny w 1762, przez szwajcarskiego jubilera Jérémie Pauzié. Obraz (w katalogu królewskiej galerii nr 1972), zawisł w Gabinecie Monarchów w 1786. W 1832 wywieziony przez Rosjan w ramach represji po powstaniu listopadowym (Kreml – Orużejnaja Pałata), w 1922 powrócił do Zamku, rewindykowany na mocy traktatu ryskiego. W czasie II wojny wywieziony przez Niemców, rewindykowany 1946, przechowywany był w Muzeum Narodowym w Warszawie, a w 1984 został ponownie zawieszony w odbudowanym Zamku. Literatura: D. Juszczak, H. Małachowicz, "The Royal Castle in Warsaw. A Complete Catalogue of Paintings c. 1520 - c. 1900", Warszawa 2013, nr nr 4 (tam wcześniejsza literatura).