Dwa lata po koronacji Stanisława Augusta, w 1766 r., zapewne w jej rocznicę, powstał nowy medal koronacyjny.

W otwartej rok wcześniej Mennicy Warszawskiej działał sprowadzony z Saksonii medalier Jan Filip Holzhaeusser (1741–1792). Stanisław August zalecił mu, by wzorował się na medalach angielskich. Wykonał on według wskazówek królewskich nowy stempel medalu koronacyjnego. Król pisał: "należałoby sporządzić nowy wzór tej samej wielkości i wartości jak dawniejszy medal koronacyjny, ale z odmiennym rewersem. Korona powinna by być przedstawiona jako położona na poduszce i napisem wokół Fortunae donum virtutis incitamentum [...] Napis w odcinku jak na poprzednim".

Neoklasycystyczny portret wykonany przez Holzhaeussera, ukazujący tylko głowę z szyją w profilu, z przepaską na włosach, stał się kanonem dla bardzo licznych późniejszych medali, a także monet. Nowa lemma na rewersie z koroną spoczywającą na poduszce wyraża myśl Stanisława Augusta, iż korona jest darem opatrzności i zachętą do cnoty, choć w powszechnym pojęciu była raczej nagrodą za zasługi. Holzhaeusser zyskał uznanie monarchy i jako nadworny medalier wytworzył, często dokładnie według instrukcji króla, ok. 80 medali przez całe swoje życie. Medal, przeznaczony na dary dla wybranych osobistości, bito w dużej liczbie, w złocie wagi ośmiu dukatów, srebrze i brązie.

[Juliusz W. Zacher]