Ustawa sejmowa z 24 II 1768 r. w atmosferze ostrego konfliktu z częścią posłów i nie bez nacisku sąsiednich mocarstw przywróciła wszystkie prawa publiczne szlachcie "oboyga Konfessyi Ewangelickich, wraz z prawami y prerogatywami swieckiemi y duchownemi". Było to ważne dla kraju wydarzenie, upamiętnione stosownym medalem, na którego rewersie widnieje fronton świątyni ozdobiony napisem: CONCORDIA (Zgoda). Interesujące jest, że medal ten powstał w Niemczech, w Norymberdze, wyszedł spod rylca sławnego medaliera Johanna Leonharda Oexleina (1715–1787). Trudno dociec, od kogo wyszła inicjatywa wybicia medalu, choć wiadomo, że król Stanisław August i jego stronnictwo sprzyjali równouprawnieniu dysydentów, a problematyka ta znajdowała oddźwięk w Europie. J. Pokora widzi związek ikonografii medalu z propagowaniem wizerunku króla jako sprawiedliwego władcy. Nietypowy, okazały portret królewski mógł być wzorowany na portrecie anonimowym z ok. 1765 r. (w kolekcji ZKW, sygn. ZKW/4919/ab) lub powstałym w Paryżu miedziorycie Antoine’a de Marcenaya de Ghuya, po 1765 r. Według M. Gumowskiego medal znany tylko w srebrze, spotyka się jednak również egzemplarze bite w brązie.
[Juliusz W. Zacher]