Wróć do poprzedniej strony

zkw_5604_ab_000.jpg
zkw_5604_ab_001.jpg
Dodaj do ulubionych
Podstawowe informacje

Portret Walentego Macieja Gagatkiewicza (1750-1805)

Bacciarelli, Marcello (1731-1818) (malarz)
ZKW/5604/ab
Datowanie
1788-1791
Technika
olej
Tworzywo
płótno
Rodzaj
obraz
Rozwiń
Dział
Malarstwo
Właściciel
Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum
Wymiary
65 x 49,5 cm (owal)
Opis tekstowy

Portret Walentego Macieja Gagatkiewicza (1750-1805)

Bacciarelli, Marcello (1731-1818) (malarz)
ZKW/5604/ab
Walenty Gagatkiewicz (1750–1805), wykształcony, wspomagający biednych, nadworny lekarz króla Stanisława Augusta, wywodził się z rodziny lekarskiej – zarówno jego ojciec, jak i ojczym byli chirurgami. Po odbyciu praktyki aptekarskiej w Warszawie studiował medycynę w Paryżu. Uzyskał stopień doktora medycyny (1770), a następnie udał się w podróż do Włoch i Niemiec w celu pogłębienia wiedzy. W 1773 r. został mianowany konsyliarzem dworu i króla, a w 1788 r. otrzymał szlachectwo. Doceniany za swoje umiejętności, Gagatkiewicz cieszył się popularnością. Jego praktyka lekarska wykraczała poza środowisko dworskie. Od 1789 r. prowadził lekcje anatomii w szkole chirurgii założonej z jego inicjatywy przy szpitalu św. Łazarza i bezpłatnie leczył ubogich. Ponadto działał na rzecz uporządkowania spraw związanych ze służbą medyczną w Polsce oraz stworzenia systemu kształcenia przyszłych lekarzy i chirurgów. Bacciarelli ukazał go na portrecie w modnym angielskim stroju noszonym w Warszawie od końca lat 80. XVIII w. przez ludzi wolnych zawodów. Gagatkiewicz ma na sobie frak i kamizelkę, a pod szyją "cravate a l’anglaise". Upudrowane włosy (peruka?) zaczesane są do tyłu, a nad uszami ułożone w loki. Portret uważny był przez dziesięciolecia za zaginiony. O tym, jak wyglądał, do niedawna wiadomo było tylko dzięki rycinie Jana Ligbera wykonanej w 1805 r. na podstawie Bacciarellowskiego obrazu. Na rycinie podobiznę lekarza ujęto w ramę z napisem: WALENTY GAGATKIEWICZ DOKTOR I KONSYLIARZ NADW: […]. Dzięki temu obraz wystawiony na aukcji w Paryżu w 2018 r. można było zidentyfikować jednoznacznie jako portret królewskiego lekarza. Mimo prostoty kompozycji i stosunkowo skromnych środków artystycznych portret Gagatkiewicza przyciąga uwagę kunsztem wykonania. Bacciarelli wprowadził dynamikę do statycznej kompozycji dzięki umieszczeniu w rozpięciu kamizelki fantazyjnie zawiązanego mięsistego "cravate". Ponadto doskonale zharmonizował ciepłe tony karnacji portretowanego z chłodną barwą fraka. Efekt ten uzyskał dzięki odrzuceniu silnych kontrastów światłocieniowych i barwnych oraz skupieniu się na przejściach tonalnych, szczególnie pięknie rozwiązanych w partii fraka, kamizelki czy włosów. Interesująco namalowany został wysoki kołnierz, którego szarofioletowe tony przechodzą łagodnie w granat poły fraka. Niezwykła biegłość w operowaniu kolorem widoczna jest też w opracowaniu twarzy Gagatkiewicza, w której wyróżniają się zwłaszcza oczy. Malarz skupił się nie tylko na oddaniu ich kształtu, ale także charakterystycznej barwy źrenic, którą uzyskał przez zestawienie kilku kolorów.
Czytaj więcej
Wystawy

Portret Walentego Macieja Gagatkiewicza (1750-1805)

Bacciarelli, Marcello (1731-1818) (malarz)
ZKW/5604/ab