Jacob van Ruisdael to jedna z najjaśniejszych gwiazd holenderskiego malarstwa pejzażowego, choć w przypadku prezentowanego obrazu trudno mówić o jasności. Niewiele tu światła. Drapieżnie skłębione chmury zagarniają niemal całe niebo, na ziemi panuje mrok. Obraz jest malowany monochromatycznie, w szaro-brązowej tonacji. Gdyby nie biel śniegu, trudno byłoby dopatrzyć się pozostałości zniszczonego mostu, drzew czy zabudowań, nie mówiąc o samej rzece. Śnieg odbija światło, które sączy się przez niewielki prześwit w chmurach, odsłaniający czyste, błękitne niebo.
Jest to kompozycja, jaką może stworzyć tylko wielki mistrz, a Jacob van Ruisdael był nim niewątpliwie. Badania nad jego twórczością dowodzą, że świadomie komponował prace, modyfikując układ poszczególnych elementów krajobrazu. W ten sposób mógł wywołać w odbiorcach konkretne uczucia: podziwu, niepokoju, zadumy. Wbrew pozorom dzieła van Ruisdaela to nie tylko zapis tego, co artysta widział, ale również, a może przede wszystkim, zapis jego refleksji nad światem. Tak jak w tym przypadku: na ziemi panuje mrok, życie zamarło, ale niewielki skrawek nieba, ku któremu tak chętnie ucieka wzrok widza, przypomina, że za przytłaczającymi chmurami egzystencji istnieje inna, lepsza rzeczywistość.
Van Ruisdael żył w szczególnym miejscu i czasie – w XVII-wiecznej Holandii. Obrazy cieszyły się olbrzymią popularnością wśród obywateli, a ich posiadanie było niemal oczywiste, niezależnie od statusu społecznego. Aby zdobyć i utrzymać klientów w niezwykle konkurencyjnym środowisku, malarze przyjmowali różne taktyki: jedni naśladowali lub wręcz kopiowali dzieła najbardziej liczących się mistrzów, takich jak Rembrandt van Rijn, inni decydowali się na specjalizację. Van Ruisdael wybrał malarstwo krajobrazowe. Tworzył przeważnie widoki horyzontalne, przedstawiające rozległe przestrzenie pozamiejskie z wiatrakami, chałupami i piaszczystymi drogami, ukazane pod błękitnym niebem z szarobiałymi chmurami.
Zakupiony do zbiorów Zamku obraz należy do wyjątkowej grupy ok. 20 krajobrazów zimowych stworzonych przez van Ruisdaela. Dzieła te znajdują się w najważniejszych muzeach sztuki, m.in. w Rijksmuseum w Amsterdamie, Mauritshuis w Hadze i Alte Pinakothek w Monachium. Wszystkie malowane są w gamach szarości i brązu, w różnym stopniu urozmaiconych stłumionymi bielami i błękitami.

[Alicja Jakubowska]